Có một "Tuyệt tình cốc" ở Huế

Thứ sáu, 09/08/2013 08:57

(Cadn.com.vn) - Huế có một địa chỉ đơn sơ mà rất nổi tiếng mà nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường gọi là “Tuyệt Tình Cốc”, ở số nhà 58/2- Lê Thánh Tôn (số cũ). Ở đây một thời đã có những ngày hội tụ những tên tuổi lớn của thế hệ vàng văn nghệ sĩ của Huế như Trịnh Công Sơn, Đinh Cường, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Trần Quang Long, Trần Vàng Sao, Nguyễn Đắc Xuân, Ngô Kha... Họ thành danh ngay trong lòng Huế một thời sục sôi máu lửa và đầy tao loạn.

Đó là thế hệ được học hành tử tế và được tắm trong luồng gió triết học mỹ học mới. Văn chương nghệ thuật của họ rất mới mẻ, hấp dẫn. Như thơ Ngô Kha, Trần Vàng Sao viết ra thời ấy, hơn 40 năm sau, đến hôm nay một thế hệ nhà thơ trẻ Việt Nam mới bắt đầu bước vào. Đặc biệt là họ dám dấn thân hết mình cho sự nghiệp đấu tranh cho hòa bình và thống nhất Tổ Quốc. Đó là một thế hệ đông đảo lớp người tài hoa, bản lĩnh, đầy trách nhiệm trước Dân tộc và Tổ quốc. Thế hệ vàng đó không chỉ có ảnh hưởng lớn ở trong nước mà còn vang xa ra thế giới.

Nhà văn Nguyễn Đắc Xuân

Thế hệ văn nghệ sĩ tài danh này của Huế có đặc điểm tuyệt vời là họ không phải là những cá thể đơn côi trong tháp ngà nghệ thuật. Mà họ tự nguyện gắn bó với nhau bằng tài năng và ý chí của một lớp người tràn đầy nhiệt huyết với non sông. Và trái tim của họ đã cùng nhịp đập với trái tim dân tộc, nhân dân. Họ đã đứng về dân tộc và nhân dân trong cuộc chiến đấu chung. “Tuyệt Tình Cốc” là ngôi nhà xưa của gia đình hai anh em Hoàng Phủ Ngọc Phan- Hoàng Phủ Ngọc Tường. Trong bút ký nổi tiếng “Tuyệt tình Cốc” (Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường, NXB Trẻ), Hoàng Phủ Ngọc Tường kể: “Ngôi nhà cố cựu ở trong hẻm đường Âm hồn được gọi theo tên truyện Kim Dung, là “Tuyệt tình cốc”. Đó là một ngôi nhà tranh nhỏ, thanh bạch như cuộc đời ba mẹ tôi, hoa cỏ tiêu sơ nhưng gió trăng đầy trời, gọi “cốc” là phải. Phan (em tôi) cùng mấy người bạn y khoa đều là những “diều hâu” của phong trào sinh viên Huế, do mải mê xuống đường nên thi rớt, bèn rút lui vào cốc này ôn luyện bài vở để thi lại kỳ hai. Học thi như luyện võ công, các vị cố thủ trong ngôi nhà quạnh vắng, tuyệt giao với người đẹp, từ ấy có cái tên là “Tuyệt tình cốc”. Ngôi nhà này, qua bao vật đổi sao dời, bây giờ vẫn còn, do họ hàng nhà văn quản lý, để giữ lại một phần hồn của thế hệ vàng của Huế.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Một lần, người viết theo nhà văn Văn Cầm Hải cùng đoàn làm phim VTV Huế đi làm phim chân dung Hoàng Phủ Ngọc Tường, đã tìm đến cõi Tuyệt tình cốc ấy, để ngắm lại nơi xuất phát của những tiếng nói đồng lòng, đồng chí một thời. Ngôi nhà nhỏ, nhưng tâm hồn, trái tim họ rộng lớn, hướng về cuộc chiến đấu vĩ đại của dân tộc, vì thế mà ngôi nhà đã trở thành “địa chỉ của lịch sử”. Trên vách Tuyệt tình cốc anh em khắc vẽ thơ Lời mẹ dặn của Phùng Quán, Tây tiến của Quang Dũng. Trần Quang Long đi tù về, viết lên vách bài thơ “Thánh Gióng” của Hoàng Cầm: “Thánh Gióng không cưỡi lên công trận / Không làm vua chúa cưỡi đầu dân”. Trên vách Tuyệt tình cốc, Ngô Kha còn viết lên bài thơ của mình, mà theo Hoàng Phủ Ngọc Tường, bài thơ rất hay đã tuyệt tích cùng tác giả của nó, trong đó có đoạn:

Lần hồi sinh trên con tàu lần cuối cùng

Chung quang anh phù sa cát đỏ

Anh hỏi thầm về đời mình

- Gỗ đá có buồn không ?

- Chim chóc có buồn không ?

Hoàng Phủ Ngọc Tường kể: "Một lần tôi vào nhà thấy các vị (tức nhóm sinh viên đấu tranh cùng Hoàng Phủ Ngọc Phan-NM ) vừa ăn đào vừa cặm cụi suốt đêm viết một bài diễn văn trường giang đại hải. Hỏi mới biết, ngày mai trong cuộc mít-tinh lớn ở Thương Bạc, Tôn Thất Kỷ (tổng thư ký lực lượng đấu tranh) dự dịnh đọc một bài diễn văn chống Mỹ nẩy lửa, mà theo sáng kiến của nhóm, “cần làm luôn một mạch bốn tiếng đồng hồ, giống như Fidel Castro”. Thường xuyên sống ở Tuyệt tình cốc có Hoàng Phủ Ngọc Tường và họa sĩ Đinh Cường. Đinh Cường đã chọn Tuyệt tình cốc làm phòng vẽ dù ở đây chật chội nhưng phù hợp với tính lãng tử của anh. Có lẽ, mặt khác, anh cũng muốn chia sẻ “không khí đấu tranh” với anh em".

Nhà thơ Ngô Kha

Mùa Xuân 1966, Tuyệt tình cốc chuyển sang nhịp sống sôi động của phong trào ly khai miền Trung bùng nổ tại Huế. Tạp chí Việt Nam Việt Nam ra đời, thẳng thừng lên án cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam. Có người bảo Tuyệt tình cốc là “chỉ huy sở” của phong trào xuống đường ở Huế. Không phải vậy. Tuyệt tình cốc chỉ là nơi trú ngụ của những văn nghệ sĩ Huế hướng về Tổ Quốc...

Không biết do ngẫu nhiên hay sự sắp đặt của thời cuộc, mà thế hệ vàng của văn nghệ Huế lại gắn bó với ngôi lều cỏ Tuyệt tình cốc như chuyện cổ tích những tráng sĩ xưa ẩn nơi lều cỏ rồi bỗng tuốt gươm lưng ngựa sa trường . Tôi cứ thẫn thờ nghĩ về họ và nhớ về họ khôn nguôi...

Ngô Minh